Бороо мөн global warming

Саяхан л би намар сайхан улирал, бүрхэг тэнгэр гоё шүү гээд хөөрөөд байсан биш юу юугүй жинхэнэ намар болдог байна шүү. Сүүлийн хэд хоног энд зогсоо зайгүй бороо орлоо, Нью Йоркийн тэнгэр уйланхай хүүхэд мэт л байна. Би бээр саяхан асар том хөрөнгө оруулалт хийж, шинэ шүхэр худалдаж авсны хэрэг ч гарч байна шүү, шүхэргүй явалтгүй байгааг хэлэх үү… Одоо нэг борооны цувтай болчихвол ч… бонд гаргадаг юм уу гэсэн, 😀

Гэснээс, АНУ-ын National Oceanic and Atmospheric Association (NOAA) хэмээх байгууллагын эрдэмтдийн үзэж буйгаар, жил ирэх тусам дэлхийн цаг агаар хэлбэлзэл ихтэй болж байгаа гэнээ . Өөрөөр хэлбэл, цаашдаа цаг агаарын аюултай үзэгдэл ихэсч, хуй салхи, шуурга, ган зуд тохиолдох магадлал эрс өндөр болно гэсэн үг. Зарим эрдэмтэд үүнийг геологийн шинэ эрин хэмээж ч байна. Хэдий хүмүүс уг үзэгдлийг global warming-тэй шууд холбож тайлбарлахаас зайлсхийж байгаа ч, дэлхийн цаг уурын өөрчлөлт үүнд ихээхэн нөлөөлж байгаа талаар хэвлэлээр их ярих болов.

Монголын цаг агаар, байгаль орчинд global warming хэрхэн яаж нөлөөлж байгаа талаар судалгаа хийгдэж байгаа болов уу? Далайд гарцгүй юм чинь манайд ямар ч байсан Катрина шиг аюул учрахгүй нь ойлгомжтой… гэхдээ ган ч бас хэцүү шүү… Ус ихэдвэл нэг хэцүү, багадвал нэг хэцүү… хэцүү ч юмаа даа. Дээрээс нь цөлжилт гэж нэг аюул байна…

Ямар ч байсан global warming-ийн эсрэг тэмцэлд өөрийн хувь нэмрээ оруулахын тулд аль болох эрчим хүч хэмнэж, нийтийн тээврээр зорьчиж, мод тарих хэрэгтэй байх… Яанаа, өрөөнийхөө гэрлийг унтраал уу яалаа?

Continue Reading

Айдас

Нью Йоркод амьдрах түгшүүртэй болсон юм шиг… Al Qaeda Нью Йоркийн нийтийн тээвэрт халдаж болзошгүй байна гэдгийг сонсоод өөрийн эрхгүй метрогоор явахаас нэг л зүрхшээдэг боллоо. 911-ын дараа тэнгэрт онгоц харахаар эвгүй оргиод байсан биш одоо том цүнх барьж яваа хүн бүр террорист мэт харагддаг болох нь… Түрүүн салют буудахад хүртэл учиргүй сандарч, хаана юу тэслээд унав аа гэж бодож эхэлж байна лээ шүү.

Террористууд Нью Йоркод дахин халдсан халдаагүй, тэд өөрсдийн зорилгыг гүйцэтгэсэн мэт. Тэд айдас төрүүлж чадсаар байна, тэд хүмүүсийг байнгын түгшүүрийн байдалтай байлгасаар байна. Магад тэдний гол зорилго энэ ч байж болох. Аймаар юм.

Continue Reading

бичигч + уншигч

Хэнд зориулж бичихээс шалтгаалж бичлэгийн агуулга, хэв маяг асар өөрчлөгдөх юм. Угаасаа хүн харилцагчид, орчноосоо шалтгаалж байнга өөрчлөгдөж байдаг хойно… хүн гэртээ нэг өөр, ажил дээрээ нэг өөр, найзуудтайгаа нэг өөр. Охид зүв зүгээр арзагнаж сууж байгаад эрэгтэй хүүхэд ороод ирэхээр учиргүй айлгүйтаж, янз янз болж эхэлдэг шиг хүмүүс алхам тутамдаа хэн нэгний өмнө жүжиг тавина…

Миний энд бичдэг зүйл ч гэсэн Бодролд ордог хүмүүсээс их шалтгаалдаг болжээ. Наад зах нь өчигдөр хэрхэн яаж сахилгүйтсаныхаа талаар бичиж болохгүй, айгүй л бол ээж орж ирээд уншчихна… Учиргүй хар ярианы үг яриа хэрэглэж болохгүй, айгүй л бол асар хүмүүжилгүй охин байна гээд хүмүүс янзан бүрээр бодчихно, шал далий зүйл бичиж болохгүй, хэнд хэрэгтэй юм гээд хүмүүс уурлана, таниж мэдэх хүмүүсийн талаар хамаагүй бичиж болохгүй, айгүй л бол тэд олоод харчихна…

Хэрвээ би зөвхөн өөртөө зориулж бичдэг байсан бол юу бичих вэ? Нууцаар тэмдэглэлийн дэвтэр хөтлөхөд ч гэсэн миний дэвтрийг хэн нэгэн олоод уншчих байх гэсэн бодол толгойд байнга эргэлддэг шүү дээ. Уншигчийн талаар огт бодолгүй юм бичиж болох уу? Наад зах нь би үүнийг Монгол хэл дээр бичиж байна аа гэдэг Монголоор ярьдаг хүмүүст зориулж буйн шинж. Миний бичих зүйлс Монгол хэлний дүрмээр хязгаарлагдана, үг үсэг бүр нь тодорхой хүлээн зөвшөөрөгдсөн утга агуулна. Зөвхөн өөртөө зориулж бичихийн тулд цоо шинэ, зөвхөн өөрөө мэдэх хэл зохиох хэрэгтэй гэсэн үг үү?

Гэхдээ зөвхөн өөртөө зориуллаа ч гэсэн, би маргаашийн Jagie, таван жилийн дараах Jagie үүнийг уншина гэсэн бодолтой л бичих байх. Тийм ч учраас би өнөөдрийн Jagie-г аль болох зөвтгөхийг бодно. Угаасаа уншигчгүй текст гэж байхгүй шүү дээ. Нээрээ, уншигчгүй текст ямар байдаг бол?

Continue Reading

operatic musings

This weekend I got my fix of high culture for the season. My parents came to town and we went to the Metropolitan opera to see Verdi’s “Falstaff”. The opera was fine… I guess Falstaff’s “Can honor fill your belly” aria was the high point. The thing about opera that amuses me the most is the whole physical set up of the event. An opera house is such a culturally saturated space, it absolutely reeks with high culture. People are dressed up, they try to look their part, everybody seems to project a very “refined” vibe. What can a space do to a person? It’s amazing, really. Then again, operas ARE beautiful…

Гэснээс, энэ зун Монголд хэд хэдэн дуурь, балет үзсэн юм байна. Сонирхолтой л юм байна лээ, гэхдээ манайх энэ янзаараа байгаад байвал сонгодог урлаггүй болох юм шиг санагдсан. 1-т, театр явдаг хүн ховор болсон байна билээ. Нэг үдшийн тоглолтыг 20-30 хүн үзэж байгаагийн ихэнх нь жуулчид байх жишээтэй. Үзэгчгүй театр гэж угаасаа юу байхав дээ. 2-рт, бүжигчид, дуучид, хөгжимчид нь ерөнхийдөө муудаж байна даа гэсэн сэтгэгдэл төрсөн. Цагтаа манай театр асар сайн байсан гэдэг биз дээ? Ер нь энэ янзаараа явах юм бол цаашдаа улам бүр муудах шинжтэй.

Манай театруудын хамгийн том бэрхшээл нь санхүүгийн асуудал байх л даа. Ганц жүжиг тавих гэхэд л асар их мөнгө зарцуулах шаардлагатай болно. Өнөөдөр Дуурь бужгийн эрдмийн театрт тавигдаж байгаа жүжгүүдийн хэд нь хэдэн арван жил болсон тайз чимэглэл, хувцас хэрэглэж байгаа бол? Намайг “Жизель” үзэхэд лав зураач гэдэг дээр нэг Орос нөхрийн нэр байх шиг байсан. Өөрсдийгөө шинэчлэхгүй, шинэ зүйл хийхгүй бол хөгжихгүй шүү дээ. Мөн өнөөдөр жүжигчид хэдэн төгрөгийн цалин авч байгаа билээ? Жүжигчид ийм бага цалинтай байхад цаашдаа авъяастай хүүхдүүд театрт ирэхгүй шүү дээ. Уул нь театрууд төрөл бүрийн аргаар мөнгө хийж болмоор л санагдах юм. Өнөөх менежментын асуудал байх л даа. Манай театруудын дарга нар ямар мэргэжилтэй хүмүүс байдаг вэ? Аягүй л бол “урлагын хүмүүс” байх ёстой гээд нэг жүжигчин нь дарга болдог байх л даа… Уул шугамандаа эдийн засагчид байвал илүү үр өгөөжтэй бодлого баримтлах байх даа гэсэн, 😀

Тасалбарууд:

Тасалбар

The Metropolitan Opera

Continue Reading

On voting

Сая асар procrastinate болоод Асуултын форум орсон чинь, нэг гар Монгол authoritarian rule-тэй болвол бүх зүйл сайжирна гэнээ. It really shocked me because what kind of a person rejects his right to vote? I mean, saying that you want to be under an authoritarian rule means that you deny your right to make a decision on anything. It seems that my generation takes for the granted our right to vote because ever since we became conscious, Mongolia was already a democratic nation. I know that a lot of my friends didn’t vote during the last presidential elections, which I find quite disappointing. Хүмүүс бүгд л засгийн газраа шүүмжлээд байх юм, but then did they vote during the last elections? If they denied their duty as a citizen to vote, how can they criticize? They had the opportunity to make their voices heard but nooo they refused, so яалтай ч билээ. Ер нь Монгол Австрали шиг сонгуульд оролцох иргэний үүргийг хуульчилмаар юм даа, саналаа өгөхгүй бол торгууль төлөөд сууж байна биз, hehe. But then сонгуульд саналаа өгөхөөр шал ядаргаатай, хуруун дээр хачин тэмдэг тавьчихдаг юм. Тэрийг болимоор юм аа, арилгах гэж наян жил. Anyways, this was just a random thought at 12 am, :D. I should get to sleep now, just hope I won’t dream about any elections or anything.

PS: I think Orwell said that ‘men never really learn from history’, yup yup… яг л үнэн хэлж дээ. After all the authoritarian regimes gone wrong, others still want it.

Continue Reading